Share deal vs. asset deal: optymal­na struk­tu­ra transakcji

Każdy, kto zajmu­je się tematem kupna lub sprze­daży firmy, prędzej czy później zetknie się z hasła­mi Transak­c­ja dotyc­zą­ca aktywów i Share Deal. Ważne jest, aby znać te różnice w praktyce.

Jakie są korzyści dla kupują­cych i sprzedających?

Jakie różnice należy wziąć pod uwagę w zakre­sie podat­ków i formalności?

Chętnie udziel­i­my infor­mac­ji na ten temat.

Nie masz zbyt wiele czasu na czyta­nie? Oto najważ­nie­js­ze fakty dotyc­zące transak­c­ji przejęcia udziałów i aktywów w ramach przejęć przedsiębiorstw:

• Na stronie Share Deal obowiąz­ki i prawa poprzednie­go właści­cie­la przechod­zą na nabywcę.
• Transak­c­je dotyc­zące aktywów nie obejmu­ją pełnej własności, ale odnos­zą się do poszc­ze­gól­nych segmentów.
• Z punktu widze­nia kupujące­go, zalety transak­c­ji asset deal często przeważa­ją nad wadami dla sprze­da­jące­go w przypad­ku transak­c­ji share deal.
• W niektórych sytuac­jach w grę wchod­zą oba elemen­ty proce­su zakupowego.

Definic­ja Share Deal i Asset Deal w przejęciach przedsiębiorstw

A Przejęcie firmy może być zbudo­wa­na na dwa różne sposo­by. W transak­c­ji share deal kupują­cy nabywa Prawa i obowiąz­kiktóre polega­ją na posia­da­niu udziałów w spółce. W przypad­ku transak­c­ji share deal, jeżeli wykupio­ne zostaną wszyst­kie udziały w spółce, nabyw­ca uzysku­je kontrolę nad całą spółką.

Dzięki Asset Deal Aktywa ekono­mic­z­ne przedsię­bi­orst­wa na pierws­zym planie. W takim przypad­ku nabyw­ca przej­mu­je wszyst­kie lub niektó­re aktywa przedsiębiorstwa.

Czym różnią się te struk­tu­ry transakcji?

Najważ­nie­js­zą różnicą między transak­c­ją typu share deal a asset deal jest zakres transak­c­ji. W ramach transak­c­ji share deal przej­mo­wa­ne są wszyst­kie prawa i obowiąz­ki poprzednie­go właści­cie­la. Jeśli poprzedni właści­ciel był Wyłącz­ny właści­ciel spółki z o.o.Cała kontro­la nad spółką przechod­zi na nabyw­cę. W ten sposób przej­mo­wa­ne są wszyst­kie aktywa i pasywa firmy, nieza­leż­nie od tego, jak bardzo są one atrakcyjne.

Transak­c­ja dotyc­zą­ca aktywów może być zawar­ta w dowol­nym zakre­sie. Możli­we jest przejęcie oddziału, obiek­tów (środków trwałych) lub nawet tylko lokali­zac­ji firmy. Analo­gicz­nie do transak­c­ji share deal, zobowią­za­nia mogą być również przeję­te przez kupującego.

Ta strona Obie struk­tu­ry umowy mają wady i zalety. Dotyc­zy to w szcze­gól­ności ramowych warun­ków podat­ko­wych i prawnych (zalety i wady) i należy je zbadać subiek­tyw­nie przy pomocy okularów kupujące­go lub sprzedającego.

Aby móc praco­wać z Sprze­daż firmy Aby uniknąć popeł­nia­nia błędów, poleca­my nasze semina­ri­um inter­neto­we na ten temat:

Zakup akcji spółki

Transak­c­ja share deal jest możli­wa tylko w przypad­ku niektórych rodza­jów spółek. Należą do nich OHG, KG, GmbH lub AG.. W prakty­ce transak­c­je sprze­daży udziałów są możli­we w spółkach osobo­wych, ale dla celów podat­ko­wych są trakto­wa­ne jako transak­c­je sprze­daży aktywów (np. w przypad­ku spółki GmbH & Co. KG). W przypad­ku zakupu akcji spółki (share deal) nastę­pu­je przenie­si­e­nie wszyst­kich praw i obowiąz­ków wynika­ją­cych z posia­da­nia akcji spółki.

Obejmu­ją one prawa głosu, udział w zyskach, ale także ryzyko odpowied­zi­al­ności. Dlate­go przed zawar­ciem takiej transak­c­ji należy dokład­nie sprawd­zić, jak wysokie jest przyszłe ryzyko. Oczywiście odpowied­zi­al­ność kupujące­go lub sprze­da­jące­go może zostać wyłąc­zo­na w umowie w inny sposób.

Zakup aktywów

Wraz z nabyciem aktywów w ramach transak­c­ji asset deal ich prawa i obowiąz­ki przechod­zą na nowego właści­cie­la. Nawet jeśli nabyte aktywa są aktywa­mi, mogą być wykor­zysta­ne jako podsta­wa dla nowego właści­cie­la. Ryzyko odpowied­zi­al­ności powstać. Jeśli na przykład zakupio­ny zosta­nie zakład produk­cy­j­ny wytwarza­ją­cy okreś­l­o­ny produkt, może on być Roszc­ze­nia gwaran­cy­j­ne w przypad­ku uszkod­ze­nia tego produk­tu. Dlate­go nawet transak­c­ja dotyc­zą­ca aktywów nie jest pozba­wio­na ryzyka.

Odpowied­zi­al­ność

W przypad­ku share deal obowią­zu­je tzw. zasada ciągłości odpowied­zi­al­ności, co oznac­za, że nowy właści­ciel odpowia­da za wszyst­kie zobowią­za­nia powstałe po przejęciu. Wyjąt­kiem są oczywiście te zobowią­za­nia, które w umowie kupna-sprze­daży wyraź­nie pozosta­ją po stronie sprze­da­jące­go. Z prawn­ego punktu widze­nia ewentu­al­ne roszc­ze­nia najpierw trafia­ją do spółki, a następ­nie muszą zostać odzys­ka­ne przez nowego właści­cie­la od poprzednie­go udziałow­ca na podsta­wie umowy. W razie wątpli­wości może to być czaso­chłon­ne i stanowi obciąże­nie dla firmy.

Odpowied­zi­al­ność w transak­c­ji dotyc­zącej aktywów zależy od zakre­su umowy. Dzieje się tak dlate­go, że przyj­mu­je się tylko pewne zobowią­za­nia lub opisu­je się konkret­nie przedmio­ty wraz z ich właści­wościa­mi (ewentu­al­nie także za pomocą opinii eksper­tów). Nowy właści­ciel odpowia­da tylko za przeję­te zobowią­za­nia, jeśli takie istnie­ją, natomi­ast stary właści­ciel nadal odpowia­da za pozostałe zobowiązania.

Zalety / wady z punktu widze­nia kupujące­go i sprzedającego

Z punktu widze­nia sprze­da­jące­go szcze­gól­nie popular­na jest transak­c­ja sprze­daży akcji. Z jednej strony transak­c­ja sprze­daży udziałów jest zwykle bardziej atrak­cy­j­na z podat­ko­wego punktu widze­nia, a z drugiej strony wiele zobowią­zań z przes­złości można uregu­lo­wać w prost­szy sposób w ramach transak­c­ji sprze­daży udziałów. Sukces­ja przedsię­bi­orst­wa zostać przenie­sio­ny. Kwestia ta została omówio­na w Sekcja “Share Deal vs. Asset Deal - Który podatek jest należ­ny? otrzymał. 

Przenie­si­e­nie odpowied­zi­al­ności jest więc często wygod­nie­js­ze dla sprze­da­jące­go. Jednak kupują­cy zawsze będzie próbo­wał ogranic­zyć swoją odpowied­zi­al­ność jako nowy właści­ciel, stosując tzw. klauzu­le gwarancyjne.

Dla kupujące­go transak­c­ja dotyc­zą­ca aktywów może być bardziej atrak­cy­j­naponie­waż ma on wybór, które części przedsię­bi­orst­wa chce przejąć. W ten sposób można przejąć tylko atrak­cy­j­ne części przedsię­bi­orst­wa. Nie tylko ogranic­za to ryzyko odpowied­zi­al­ności, ale także znacz­nie upraszc­za integrac­ję przeję­tych części przedsię­bi­orst­wa z nową spółką macierzystą.

Może się jednak zdarzyć, że umowy z klien­ta­mi lub dostaw­ca­mi będą musiały zostać zawar­te od nowa, ponie­waż poprzedni partner umowny, stara firma, nie został przeję­ty. Kolejny­mi zalet­ami są wyższe i króts­ze możli­wości amorty­zac­ji inwes­ty­c­ji z podat­ko­wego punktu widzenia.

Jednakże Transak­c­je na aktywach wadą, której nie należy lekce­ważyćZgodnie z prawem handlo­wym każdy pojedy­n­c­zy skład­nik mająt­ku musi być udoku­men­to­wa­ny i wycen­io­ny. Natomi­ast w przypad­ku share deal byłoby to koniecz­ne tylko w odnie­si­e­niu do nabytych akcji. Może to stanowić problem przy szcze­góło­wej wycenie, zwłaszc­za w przypad­ku rozle­głych transak­c­ji z udziałem wartości niema­te­ri­al­nych i prawnych.

Inną wadą transak­c­ji asset deal może być wspom­nia­ne wcześ­niej przenie­si­e­nie stosun­ków prawnych. O ile przepi­sy nie stanowią inaczej, są one uzależ­nio­ne od zgody partnerów umownych. Mogą też istnieć klauzu­le, które np. przyz­na­ją klien­tom nadzwy­c­za­j­ne prawo do wypowied­ze­nia umowy w przypad­ku prawnej zmiany partne­ra umowy. Wiąże się z tym ryzyko, że w najgorszym przypad­ku część klien­tów może odwrócić się od nowego właściciela.

Oprócz niższych kosztów istnie­je jeden szcze­gól­ny scena­ri­usz, w którym transak­c­ja sprze­daży akcji może być korzyst­na dla nabyw­cy: Strona Przejęcie konku­ren­ta. W tym scena­ri­us­zu nacisk kładzie się na wyeli­mi­no­wa­nie konku­ren­ta, a tym samym na zwiększe­nie własn­ego udziału w rynku. W takim przypad­ku sensow­ne jest przejęcie całej firmy.

Asset Deal - Share Deal - Jakie podat­ki obowiązują?

W przypad­ku share deal podat­ki docho­do­we ponosi sprze­da­ją­cy, ponie­waż sprze­daż spółki wiąże się z Dochód z działal­ności handlo­wej lub gospodar­c­zej jest zaangażo­wa­ny. Dokład­na kwota zależy jednak od sprze­daw­cy. Jeśli sprze­daw­ca jest korporac­ją, należy się spodzie­wać około 1,5 %. Jeśli sprze­daw­ca jest osobą fizycz­ną, obciąże­nie podat­ko­we jest znacz­nie wyższe. Chociaż Proce­du­ra częścio­wego zwolni­enia z podat­ku docho­do­wego 40 % obciąże­nie podat­ko­we wynosi około 28 %.

Z drugiej strony, w przypad­ku transak­c­ji dotyc­zącej aktywów maksy­m­al­ne obciąże­nie podat­ko­we w wysokości ok. 31,5 % dla korporac­ji i do 47 % dla osoby fizycz­nej jako sprzedawca.

Dlate­go przed Transak­c­ja korpora­cy­j­na Należy zbadać, czy w celu zmnie­jsze­nia obciążeń podat­ko­wych należy założyć dodat­ko­wą korporację. 

Jakie szcze­gól­ne cechy należy wziąć pod uwagę w przypad­ku sprze­daży spółki z o.o. w połąc­ze­niu z asset deal?

W przypad­ku spółki z o.o. możli­wa jest również transak­c­ja asset deal. Należy jednak zwrócić uwagę na nastę­pu­jące kwestie: W spółce z o.o. człon­kowie zarzą­du mają prawo do podej­mo­wa­nia wszel­kich decyz­ji na zwycza­jnych Transak­c­je prawne bez zgody akcjo­na­ri­us­zy do wykona­nia. W zależ­ności od zakre­su transak­c­ji dotyc­zącej aktywów lub od umowy ze spółką z o.o., transak­c­ja dotyc­zą­ca aktywów może być zalic­zo­na do nadzwy­c­za­jnych czynności prawnych. W takim przypad­ku wymaga­na jest zgoda akcjonariuszy.

Jakie wymogi formal­ne muszą być spełnio­ne przy zawier­a­niu umów kupna-sprze­daży przedsiębiorstwa?

Wymogi formal­ne okreś­lo­ne w umowy kupna-sprze­daży których należy przestrz­e­gać, zależy od zakre­su umowy kupna-sprze­daży. Zasad­nic­zo umowy kupna przedsię­bi­orst­wa można zawierać w sposób niefor­mal­ny. Jednakże notari­usz staje się obowiąz­ko­wy w momen­cie przenie­si­e­nia udziałów w spółce z o.o. lub nierucho­mości. Oznac­za to, że umowa sprze­daży udziałów w spółce z o.o. musi być zawar­ta w formie aktu notarialnego.

Porady dotyc­zące fuzji i przejęć w zakre­sie wyboru właści­wej struk­tu­ry transakcji

W transak­c­jach korpora­cy­jnych pomoc­ne są konsult­ac­je z eksper­ta­mi. Szcze­gól­nie wybór odpowied­niej struk­tu­ry transak­c­ji ma wpływ na przyszłe ryzyko odpowied­zi­al­ności, obciąże­nia podat­ko­we i cenę zakupu. Jeżeli do plano­wa­nej sprze­daży jest wystar­c­za­ją­co dużo czasu, nabyw­ca może odnieść znaczące korzyści.

A doradzt­wo w zakre­sie fuzji i przejęć może dorad­zać m.in. w nastę­pu­ją­cych kwestiach:

• Jakie ryzyko odpowied­zi­al­ności powstaje?
• Jakich gwaran­c­ji udziela sprzedawca?
• Jakich obciążeń podat­ko­wych można się spodziewać?
• Jak można zmini­ma­lizować obciąże­nia podatkowe?
• W jaki sposób istnie­jące klauzu­le dotyc­zące zmiany kontro­li wpływa­ją na cenę zakupu?
• Czy kolej­ne klauzu­le dotyc­zące zmiany kontro­li mogą zwięks­zyć przyszłą cenę zakupu?
• Jakie inne przepi­sy należy wziąć pod uwagę przy sprze­daży przedsiębiorstwa?
• Jaka premia cenowa uzasad­nia rezygnac­ję z prefe­ro­wa­nej struk­tu­ry transakcji?

Due Diligence - ocena ryzyka 

W Due Diligence to przegląd ryzyk, które mogą wynikać z transak­c­ji korpora­cy­jnych. W więks­zości przypad­ków zakres pytań w ramach badania due diligence jest przygo­to­wy­wa­ny przez kupujące­go. W przypad­ku więks­zych transak­c­ji badanie due diligence może być również zleco­ne z wyprzedze­niem przez sprze­da­jące­go. Due diligence będzie dodat­ko­wym atutem być. Kupują­cy i sprze­da­ją­cy powin­ni być bardzo świado­mi i rozważ­ni w odnie­si­e­niu do tej bardzo istot­nej części proce­su sprze­daży, zabez­piec­za­jąc się w ten sposób z obu stron na wypadek przyszłych proble­mów po sprzedaży.

Klauzu­la zmiany kontro­li - źródło błędów, których nie należy lekceważyć

Mimo że w ostat­nich latach liczba transak­c­ji korpora­cy­jnych gwałtow­nie wzrosła, temat Klauzu­le dotyc­zące zmiany kontro­li ciągle na nowo za niepo­trzeb­ne koszty. Jeśli taka klauzu­la jest zakot­wic­zo­na w umowie, istnie­je prawo do jej wypowied­ze­nia, jeśli kontro­la nad firmą lub umowa­mi została przekaz­a­na w oderwa­niu od konteks­tu. W zależ­ności od umowy, taka klauzu­la może być zaletą, ale także wadą dla nowego właściciela.

Ważne jest, aby ziden­ty­fi­kować, sprawd­zić i, w razie potrze­by, wycen­ić wszyst­kie klauzu­le dotyc­zące zmiany kontro­li. W umowie dotyc­zącej aktywów dodaje się rozszer­zo­ne prawa specjal­ne wynika­jące z GDPR, które zapew­nia­ją rozszer­zoną ochronę praw partnerów umownych poprzedniej firmy.

Nierucho­mości komer­cy­j­ne - szcze­gól­ne zasady, które można wykorzystać

Zwłaszc­za w przypad­ku nabywa­nia nierucho­mości komer­cy­jnych transak­c­ja korpora­cy­j­na może być pomocnym narzęd­ziem. Dzieje się tak dlate­go, że jeśli w ramach transak­c­ji korpora­cy­j­nej sprze­da­je się co najmniej 94 % akcji, to Podatek od przenie­si­e­nia własności gruntu. To niewiel­ka fortu­na, zwłaszc­za w przypad­ku dużych obiek­tów przemysło­wych lub biurow­ców położ­onych blisko centrum miasta. Dlate­go też sensow­ne może być wykupi­e­nie firmy posia­da­jącej odpowied­nie budyn­ki w drodze transak­c­ji sprze­daży udziałów.

Należy jednak dokład­nie zbadać, jakie dodat­ko­we ryzyko jest wnoszo­ne. Uważny sprze­daw­ca może skorzystać na tej regulac­ji, ponie­waż zaoszc­zęd­zo­ne w ten sposób obciąże­nie podat­ko­we można z wyprzedze­niem dodać do ceny.

Wniosek: Kiedy należy wybrać odpowied­nią struk­turę umowy?

Jeśli podsu­mu­je się argumen­ty przema­wia­jące za transak­c­ja­mi typu share deal lub asset deal, nasuwa się nastę­pu­ją­cy wniosek:

Zależy to od sposo­bu postrz­e­ga­nia sytuac­ji przez kupujące­go i sprze­da­jące­go. Jeśli na pierws­zy plan wysuwa­ją się optyma­li­zac­je lub ryzyko prawne i/lub podat­ko­we, wyboru należy dokon­ać na wczes­nym etapie.

Należy jednak zawsze brać pod uwagę indywi­du­al­ną sytuac­ję. Dlate­go każdy przedsię­bior­ca powini­en być otwar­ty na obie struk­tu­ry. W razie wątpli­wości zalety i wady można zrówno­ważyć, stosując premię lub upust cenowy. Szcze­gól­nie w przypad­ku Złożo­ne transak­c­je korpora­cy­j­ne powin­ny być dorad­za­ne przez zewnę­trz­n­ego konsul­tan­ta.

W końcu eksper­ci, którzy regular­nie zajmu­ją się tą tematy­ką, nie tylko pomaga­ją zaoszc­zęd­zić na podat­kach, ale także mają doświad­c­ze­nie w prowad­ze­niu negoc­ja­c­ji i znajdo­wa­niu kompro­misów. W końcu obie strony muszą czuć się dobrze z zawar­tą umową.